[West-Sahara] interessante toespraak Mohamed VI

[Frank Willems]

Op 6 november gaat de koning van Marokko meestal in de avond een 
toespraak houden op de nationale televisie ter gelegenheid van de 
invasie van West-Sahara. Dat is een feestdag in Marokko.
Dit jaar zal het een speciale toespraak worden door de Marokkaanse 
drone-aanval in West-Sahara die op 1 november plaatsvond op twee 
Algerijnse vrachtwagens. Daarbij zijn drie chauffeurs omgekomen, Hmida 
Boumediène, uit de stad Laguat en Ahmed Belkhir Chtam en Brahim 
Larbaoui, beiden afkomstig uit de gemeente Ouargla. Dat was op 1 
november, de nationale feestdag van Algerije.

Velen zullen wachten op een woord van de koning over die schokkende 
gebeurtenis die door menigeen als casus belli, reden voor 
oorlogsverklaring, wordt beschouwd. Er is namelijk nog steeds geen 
officiële reactie vanuit Rabat gekomen. Een woordvoerder heeft slechts 
verklaard geen oorlog te willen.
De president van Algerije heeft inmiddels verklaard dat de misdaad niet 
onbestraft zal blijven. Hij heeft de Verenigde Naties, De Afrikaanse 
Unie en de Arabische Liga aangeschreven. Er worden troepenverplaatsingen 
gemeld in de richting van de grens.

Sahrawi hopen op militaire actie. Het Polisario bombardeert de 
Marokkaanse stellingen alweer een jaar lang, dagelijks. Ondersteuning 
van het Algerijnse leger is daarbij welkom. Marokko doet nog steeds 
alsof het zich aan het bestand houdt en zwijgt over de eigen militaire 
activiteiten en slachtoffers. Deze houding heeft Marokko aangenomen toen 
het vorig jaar welbewust het bestand schond door militaire kracht in te 
zetten om wegblokkade van protesterende Sahrawi burgers bij Karkarat 
(Guerguerat) te breken. Marokko noemde dat een vredesoperatie om op het 
diplomatieke vlak steun te behouden. In die houding is men bevroren, 
samen met de VN. Na een jaar van Polisario bombardementen enerzijds en 
Marokkaanse drone aanvallen anderzijds is er nog steeds een VN missie in 
het gebied om op het bestand toe te zien. Dat is dezelfde missie die een 
referendum moet organiseren. Hoewel Marokko helemaal geen  referendum 
wil. Het mandaat voor de missie is onlangs door de Veiligheidsraad 
verlengd met nog een jaar tot oktober 2022.

De tragedie met de Algerijnse trucks heeft een voorgeschiedenis die 
teruggaat tot de Saharaanse wegblokkade. Deze burgeractie van de basis 
van de Sahrawi samenleving was direct gericht tegen de plundering van 
hun natuurlijke rijkdommen en daarmee het Europees-Marokkaanse project 
om West-Sahara om te vormen tot een economische "hub" (of draaischijf) 
voor de Afrikaanse economie.
Marokko kon dat eenvoudig niet tolereren want dat is de *enige* 
landverbinding tussen Marokko en Afrika en juist daar is op een blokkade 
hun militaire actie volstrekt te verwachten. Maar daardoor was het 
Polisario op zijn beurt gedwongen om te reageren. De blokkade bij 
Karkarat was daarmee vooral een actie van de Saharaanse basis om het 
Polisario de wapens op te laten nemen. De nieuwe president Ghali kon 
deze  Marokkaanse agressie niet tolereren zonder zijn gezag te 
verliezen. Niet toevallig was de wegblokkade tien jaar na het 
ontzagwekkende protestkamp Gdeim Izik dat door velen wordt beschouwd als 
de vonk voor de opstanden in Noord-Afrika die daarna kwamen, in Tunesie, 
Egypte en Marokko. De opzegging van het bestand, en het uitzichtloze 
wachten op een referendum werd in de vluchtelingenkampen met gejuich 
ontvangen.
Onvoorzien was de wegblokkade op de strook Polisario-gebied tussen de 
grens van bezet West-Sahara en Mauritanie zeker niet. Mauritanie heeft 
ook belang bij de weg. Dat belang is echter afgenomen door de aanleg van 
een alternatieve route waarbij de bevoorrading van Mauritanie zeker kon 
worden gesteld.  Die route loopt vanuit Algerije. Toen die klaar was kon 
er worden geblokkeerd zonder al te grote Mauritaanse bezwaren. En op die 
route is nu de Marokkaanse drone-aanslag gepleegd.

Met de aanslag heeft Marokko dus een aanslag gepleegd op een 
handelsroute. Dat kan worden gezien als wraak voor een aanslag op een 
Marokkaanse vrachtwagen in Mali begin september. In Marokko werd dat 
opgevat als een aanslag op hun handelsroute via Karkarat. Het nieuws 
kwam naar buiten door de Marokaanse ambassade in Bamako en zelfs het 
onderzoek naar de aanval in Mali kwam in handen van de Marokkaanse 
ambassade, wat uiteraard heeft geleid tot politisering van het onderzoek 
naar deze misdaad. De Marokkaanse publieke opinie was verontwaardigd en 
er was vergelding aangekondigd.
Op 18 oktober meldt het Polisario dat een personenauto in de buurt van 
Mheiriz bij een droneaanval is vernietigd waarbij twee Saharaanse 
burgers gewond zijn geraakt. Dat haalde het nieuws echter niet.

Wel in het nieuws was de afsluiting van de gasleiding die via Marokko 
van Algerije naar Spanje loopt. Dat gebeurde ook op 1 november, de 
Algerijnse feestdag en de dag van de Marokkaanse drone-aanval. Die 
leiding kon worden afgesloten zonder op al te grote Spaanse bezwaren te 
stuiten omdat inmiddels een alternatieve gaspijp was aangelegd. Marokko 
loopt daardoor inkomsten en gasleveranties mis.

Morgen 6 november is er dus een toespraak van koning Mohamed VI. Best 
wel interessant.