[West-Sahara] oorlogsdreiging Noord-Afrika, Nederland betrokken

[Frank Willems]

Er heerst flinke spanning in Noord-Afrika tussen Marokko, Spanje,
Algerije en West-Sahara.

De president van de Sahraanse republiek was opgenomen in een Spaans
ziekenhuis en dat was aanleiding voor Marokko om de grens bij de Spaanse
enclave Ceuta enige tijd onbewaakt te laten waardoor een migratie-crisis
werd opgewekt waarbij enkele dodelijke slachtoffers zijn gevallen.
In de zwaar gebreidelde Marokkaanse pers worden de claims op Ceuta en
Melilla met regelmaat herhaald, en dat de Spaanse ergernis daarover
neemt toe. Er wordt bericht over demonstratieve oefeningen van de
Spaanse luchtmacht boven de enclaves.

Marokko eist van Spanje en andere Europese landen een signaal waarmee de
Marokkaanse soevereiniteit over West-Sahara wordt erkend zoals Trump dat
heeft gedaan in ruil voor de normalisatie van de betrekkingen met
Israël. Dat is ook belangrijk vanwege de zeegrenzen van West-Sahara. Er
zijn hele grote voorraden van het vrij zeldzame element tellurium
gevonden bij de weggezonken vulkaan Mount Tropic 250 mijl ten zuiden van
 de Canarische Eilanden. Vorig jaar heeft het Marokkaans parlement 2
wetsvoorstellen aangenomen waarbij de zeegrens wordt verlegd zodat de
voorraden tellurium in Marokkaans gebied komen te liggen. Dat overlapt
echter de Spaanse grenzen.

De jaarlijkse militaire oefening 'African Lion' onder leiding van het
Amerikaanse commandocentrum Africom in Marokko zou volgens een tweet van
de Marokkaanse premier El Othmani in West-Sahara plaatsvinden en daarmee
de Amerikaanse erkenning van de Marokkaanse soevereiniteit bevestigen.
Maar de tweet van El Othmani werd snel verwijderd, zonder verklaring.
Van Amerikaanse zijde wordt gezegd dat de oefening binnen het koninkrijk
Marokko plaats zal vinden, maar dat zegt niets.
Aan de oefening doen ook Europese landen mee, waaronder Nederland, maar
Spanje heeft zich dit jaar teruggetrokken.
Het Nederlandse ministerie van Defensie heeft laten weten dat 10
stafofficieren naar Agadir gaan waar vandaan de manschappen zullen
worden aangestuurd.

Het Marokkaanse ministerie van Buitenlandse Zaken heeft inmiddels heel
specifiek de plaatsen voor de oefening genoemd en men noemt daarbij
Mahbes in het noorden van West-Sahara. Mahbes ligt dicht aan de grens
bij het drielandenpunt met Algerije. Sahraanse bronnen bevestigen dat
Marokko versterkingen naar deze plaats stuurt.
Mahbes is een strategische plaats waar eerder, op 14 oktober 1979 en op
12 januari 1985, het Polisario het Marokkaanse leger zware slagen heeft
toegediend. De plaats is dicht bij de Algerijnse grens en is, ook nu, de
regio waar de meeste aanvallen van het Front Polisario op zijn gericht
sinds Marokko het bestand op 13 november vorig jaar verbrak. Het is een
actief oorlogsgebied waar het Polisario dagelijks routinematig
artilleriebeschietingen uitvoert. Marokko kan een tegenaanval gaan
uitvoeren met de hulp en steun van zijn Europese en Amerikaanse
bondgenoten. Nederland wordt dan betrokken bij oorlogshandelingen.

De mogelijkheid bestaat dat Algerijnse en Marokkaanse militairen slaags
raken. Dat zou een herhaling zijn van de Zand-oorlog van 1963.

Door de Partij van de Dieren zijn vragen gesteld over de rol van de 10
Nederlandse stafofficieren in dit gevaarlijke spel.

Vragen van het lid Teunissen (PvdD) aan de Ministers van Defensie en van
Buitenlandse Zaken over de Nederlandse deelname aan een militaire
oefening in de Westelijke Sahara (ingezonden 2 juni 2021).
Vraag 1
Kunt u bevestigen dat Nederland deelneemt aan de militaire oefening
«African Lion 21»?
Vraag 2
Klopt het dat deze oefening zich deels afspeelt in de bezette Westelijke
Sahara?
Vraag 3
Zo ja, wat betekent deze Nederlandse deelname met betrekking tot het
feit dat Nederland de Westelijke Sahara niet erkent als Marokkaans gebied?
Vraag 4
Met welke overheid of gezag is er een overeenkomst gesloten over het
houden van deze oefening?
Vraag 5
Is de officiële vertegenwoordiging van de Sahrawi-bevolking
geconsulteerd bij de beslissing om de oefening plaats te laten vinden in
de Westelijke Sahara alsmede het Nederlandse besluit om deel te nemen
aan de oefening?
Vraag 6
Heeft Nederland deelgenomen aan eerdere edities van «African Lion»?
Hoeveel van deze edities vonden plaats in de Westelijke Sahara?
Vraag 7
Is de Kamer vooraf geïnformeerd over deelname aan deze oefening? Zo ja,
op welk moment is dit gebeurd?Vraag 8Klopt het dat Spanje vanwege het
omstreden karakter van de oefening van deelname afziet?
Vraag 9
Klopt het dat er maar twee andere Europese landen zijn die deelnemen aan
de oefening? Waarom doen andere Europese landen niet mee?
Vraag 10
Hoe verhoudt deze oefening zich tot de door Nederland gesteunde
doelstellingen van de VN dat er een referendum moet komen om de
toekomstige status van de Westelijke Sahara te bepalen?
Vraag 11
Bent u, gezien de Nederlandse positie omtrent de status van de
Westelijke Sahara, bereid om huidige en toekomstige deelname aan deze
jaarlijks terugkerende oefening te heroverwegen zolang deze plaatsvindt
in de Westelijke Sahara?