[West-Sahara] Kamerbrief Marokko

[Frank Willems]

Er is door de  minister van Buitenlandse Zaken een brief naar de Tweede 
Kamer gestuurd over de "brede relatie met Marokko". Wat opvalt is dat 
West-Sahara daar niet in voorkomt.



---------------------------------------------------------------

Datum 14 december 2021
Betreft Kamerbrief Marokko

Geachte voorzitter,

In reactie op de toezegging aan de Kamercommissie Buitenlandse Zaken 
stuur ik u hierbij een brief over de brede relatie met Marokko. Ik ga 
daarbij conform uw verzoek ook in op mensenrechten en de Hirak-activisten.

De regio Noord-Afrika staat voor grote uitdagingen zoals de gevolgen van
klimaatverandering, hoge jeugdwerkloosheid en economische onzekerheid, 
ook vanwege COVID-19. In verschillende landen in de regio is in de 
afgelopen jaren de politieke en economische onrust (verder) toegenomen. 
Het risico van irreguliere migratie blijft groot, mede vanwege de 
instabiliteit en demografische groei in de (sub-)Sahelregio, wat gepaard 
gaat met groei van criminele en smokkel-netwerken, en de aanwezigheid 
van terroristische groeperingen. Gezien de nabijheid hebben de 
ontwikkelingen in Noord-Afrika potentieel een grote impact op Europa en 
op Nederland. De regio is daarmee van wezenlijk belang voor onze
veiligheid en stabiliteit.

Marokko is een stabiele factor in deze woelige regio. Nederland ziet, 
net als de Europese Unie, Marokko als een essentiële en strategische 
partner, met een belangrijke brugfunctie tussen Afrika en Europa. 
Nederland heeft tevens een nauwe bilaterale verwevenheid met Marokko. 
Onze diplomatieke betrekkingen zijn meer dan 400 jaar oud en via 
arbeidsmigratie zijn onze samenlevingen sociaal en cultureel aan elkaar 
verbonden. Door deze verbintenis heeft Nederland diverse belangen in 
Marokko en Marokko in Nederland. Om die te behartigen hebben beide 
landen baat bij goede samenwerking. Er zijn bovendien kansen in de 
relatie op het gebied van handel, economische samenwerking en op het 
thema duurzaamheid.

Een brede relatie biedt kansen, maar kan ook complex zijn en vraagt om 
een voortdurende weging van belangen. Om de relatie te verstevigen en te 
verdiepen zijn Marokko en Nederland op 8 juli van dit jaar op hoog 
ambtelijk niveau een bilateraal actieplan overeengekomen dat gebaseerd 
is op wederzijds respect en aandacht voor elkaars belangen. Hierin zijn 
afspraken vastgelegd om de dialoog en samenwerking te verstevigen op 
onderwerpen van wederzijds belang: veiligheid, politie en justitie, 
migratie, sociale zekerheid, handel en investeringen, klimaat, en 
culturele samenwerking. Om de samenwerking vorm te geven op de
verschillende thema’s zullen allereerst gesprekken plaatsvinden tussen 
experts en wordt vervolgens ook op hoog ambtelijk en politiek niveau de 
samenwerking besproken en de voortgang gemonitord. Een eerste bespreking 
op hoog ambtelijk niveau vond 16 november jl. plaats. De hoofdlijnen van 
de afspraken uit het actieplan licht ik graag kort toe middels deze brief.

Op het terrein van migratie is afgesproken om een gemengd comité op te 
zetten waarin de hele migratie-agenda besproken zal worden. Ook is 
overeengekomen om de samenwerking op terugkeer te verbeteren, evenals 
het beter benutten van bestaande mogelijkheden voor legale migratie. 
Voor de samenwerking op het terrein van veiligheid en justitie is de 
inzet om het juridisch kader te versterken, waaronder de samenwerking op 
rechtshulp en op verzoek van Marokko de mogelijkheid te verkennen voor 
een uitleveringsverdrag. Ook streven beide landen naar voortzetting van 
de multilaterale contraterrorisme samenwerking via het Global 
Counterterrorism Forum (GCTF) en wordt gestreefd naar versterking van
de politiesamenwerking. Voor sociale zekerheid ligt de nadruk op de 
naleving van het bilaterale sociale zekerheidsakkoord.

In het actieplan zijn ook afspraken gemaakt over projectfinanciering. Uw 
Kamer is eerder geïnformeerd over de Marokkaanse generieke eis van 
concertation prealable [BZDOC-2016883758-29]. In de periode sinds de 
betreffende Kamerbrief zijn met Marokko nadere gesprekken gevoerd om 
hierover afspraken te maken. In het actieplan is overeengekomen elkaar 
vooraf te informeren over de voorgenomen financiering aan 
maatschappelijke partners, met respect voor elkaars juridisch raamwerk. 
Het gaat hierbij niet om instemming vooraf en het betreft een 
wederzijdse afspraak. Ook Nederland hecht aan transparantie en 
informatie over mogelijke financiering vanuit Marokko die in Nederland
plaatsvindt.

Verder is afgesproken om ons gezamenlijk in te spannen voor de 
versterking van de economische samenwerking op thema’s zoals duurzame 
energie, water en landbouw. Ook op dit terrein wordt bezien of een 
overlegstructuur kan worden opgezet om deze samenwerking te bevorderen. 
In dit domein liggen ook kansen voor het Nederlandse bedrijfsleven zoals 
op het terrein van e-mobility, waterstof, climate smart agricultuur en 
modernisering van de kastuinbouw. Tot slot zijn er verschillende opties 
voor nauwere culturele samenwerking die gezamenlijk uitgewerkt kunnen 
worden. Waaronder expertise-uitwisseling tussen musea en de creatieve 
industrie in beide landen.

Mensenrechten zijn onderdeel van de dialoog. Daarbij staat de 
effectiviteit van de inzet voorop. Nederland werkt ook met Marokko samen 
op het gebied van mensenrechten. Een goed voorbeeld is de Marokkaanse 
co-sponsoring van een door Nederland ingediende resolutie over de 
bestrijding van kind-huwelijken tijdens de meest recente 
Mensenrechtenraad. En gedurende de recente Orange the World campagne 
werd door de Nederlandse ambassade in Rabat opgetrokken met Marokkaanse 
autoriteiten en maatschappelijke organisaties bij de organisatie van een 
themasessie over het veiliger maken van publieke ruimtes voor vrouwen en 
meisjes.

In Marokko is ook een belangrijk rol weggelegd voor de Marokkaanse 
Nationale Raad voor de Mensenrechten (CNDH). De ambassade heeft 
regelmatig contact met de CNDH over ontwikkelingen op het terrein van 
mensrechten in Marokko. Deze Raad deed onder meer onderzoek naar het 
overheidsoptreden ten tijde van de Hirak in 2016. In de afgelopen jaren 
heeft een aantal gedetineerden gratie gekregen. Op dit moment zijn er 
nog 7 personen gedetineerd voor hun deelname aan de beweging, waaronder 
de heer Nasser Zefzafi. Inmiddels is de cassatie procedure afgerond 
waarbij voor hen de eerder opgelegde straffen zijn gehandhaafd.

Ten aanzien van de casus van Omar Radi verwijs ik naar de recente 
kamerbrief hierover (Kamerstuk 30 010 nr. 51). Nederland heeft deze 
kwestie opnieuw aan de orde gesteld tijdens de hoog ambtelijke 
consultaties van 16 november waarbij ongenoegen is geuit over de 
aantijgingen van spionage die we nadrukkelijk verwerpen.

De coördinatie voor de uitvoering van het actieplan ligt bij het 
ministerie van Buitenlandse Zaken, waarbij nauw wordt samengewerkt met 
alle betrokken departementen. Een sterke relatie is gebaat bij 
regelmatig en intensief contact. Daar spant het kabinet zich voor in. Zo 
sprak Minister President Rutte recent met zijn Marokkaanse counterpart 
regeringsleider dhr. Akhannouch. Het boeken van resultaten zal op 
sommige onderwerpen een proces van de langere adem zijn. Het vereist 
over de volle breedte van de agenda een aanhoudende inzet op het
onderhouden van goede betrekkingen. Mogelijk kan in 2022 de 
Covid-situatie in beide landen impact hebben op de uitvoering. De 
ambitie blijft echter onverminderd hoog om het actieplan uit te voeren 
en tot concrete resultaten te komen die van belang zijn voor Nederland 
en Marokko.

De minister van Buitenlandse Zaken,
Ben Knapen


https://www.rijksoverheid.nl/documenten/kamerstukken/2021/12/14/kamerbrief-inzake-marokko